استان کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران قرار دارد و از استان های کوچک و کم جمعیت کشور است.مناطق مرتفع و کوهستانی، بیشتر مساحت این استان را تشکیل می دهند و بلندترین قله های رشته کوه دنا، طولانی ترین چین خوردگی رشته کوه بزرگ زاگرس، در این استان قرار دارند.مرکز این استان شهر یاسوج است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و ویژگی های اقلیمی اش، به «پایتخت طبیعت ایران» برای یک سفر نوروزی مشهور است. مقصد سفرهای نوروزی بزرگ ترین پارک جنگلی جنوب کشور در شمال شهر یاسوج قرار دارد. این استان یکی از مقاصد مهم گردشگری فصل بهار در کشور است و علاوه بر داشتن جاذبه های بکر و طبیعی فراوان، جاذبه های تاریخی و مذهبی ویژه ای را هم درخود جای داده است.آبشار کمردوغ شهرستان کهگیلویه که برای رسیدن به آن باید از جاده های کوهستانی و پرپیچ و خم واقع در جنگل های بلوط، گذر کرد، دریاچه کوه گل در مجاورت شهر گردشگری سی سخت که در ارتفاعات قرار گرفته است و رسیدن به آن به کمی کوه پیمایی نیاز دارد، روستاهای گردشگری مارین و نیمدور شهرستان گچساران، امامزاده بی بی حکیمه گچساران که محل دفن حکیمه خاتون خواهر امام رضا (ع) است و موقعیت جغرافیایی ویژه ای دارد، شهر تاریخی بلاد شاپور «هفت گنبد» در نزدیکی شهر دهدشت که بنای اولیه آن مربوط به دوران ساسانی است و از شهرهای مهم مذهبی و تجاری در زمان صفویه بوده است و نقوش برجسته و سنگ نوشته های تنگه باستانی سولک در شهرستان بهمئی که مربوط به حکومت الیمایی از حکومت های محلی دوره ی اشکانی است.
جاذبه های گردشگری کهگیلویه و بویراحمد
برای سفر نوروزی در سرزمین نسبتا مرتفع و کوهستانی استان کهگیلویه و بویراحمد، اماکن دیدنی زیادی در مجموعه مقصد سفرهای نوروزی قرار دارد، وجود آثار باستانی متعدد و قرار گرفتن این استان در مسیر جاده تخت جمشید به شوش تایید کننده این حقیقت است که منطقه کنونی استان کهگیلویه و بویر احمد «که در حقیقت زمانی جزیی از فارس بوده است» دارای تاریخ کهنی میباشد.217 گردشگاه زیارتی و تفرجگاهی دارد که از آن میان می توان به باغ توریستی چشمه بلقیس چرام، بقعه امامزاده «بی بی حکیمه»، سرچشمه چنارستان سفلی، شهر توریستی و زیبای سی سخت، رودخانه های مارون، چرام، نازمکان، بشار، زهره، آبشار های کمردوغ، تنگ تکاب، دژ سلیمان و دشت بلاد شاپور برای سفر نوروزی اشاره کرد.
آبشار بهرام بیک
در مجموعه مقصد سفرهای نوروزی بدانید که در مسیر جاده یاسوج به اصفهان شهر کوچکی به نام پاتاوه از توابع شهرستان دنا قرار دارد که در مجاورت رودخانه بشار واقع شده است. با عبور از رودخانه بشار در مسیر جاده جنگلی خلوت و زیبایی «بسمت شهر مارگون» قرار خواهید گرفت که شما را به روستای بهرام بیک و آبشار زیبای آن روستا میرساند. آب این آبشار از ارتفاع 35 متری به پایین فرو میریزد و هنگامیکه از دور به این آبشار مینگرید شکوه و جلوه خاصی در آن و در سفر نوروزی خواهید یافت. این آبشار در محدوده منطقه حفاظت شده دنا قرار دارد.
آبشار تا مرادی
با خروج از یاسوج و حرکت به سمت بابا میدان ، یک جاده فرعی در سمت راست جاده و بسمت شهر سپیدار قرار دارد. جاده فرعی و زیبای دیگری در این جاده شما برای سفر نوروزی را به ته دره ها و همچنین آبشار زیبایی به نام آبشار تا مرادی میرساند. این آبشار بسیار زیبا و متشکل از 7 آبشار است که بصورت طبقاتی بر روی هم قرار دارند ولی بدون تجهیزات کوهنوردی تنها 2 یا 3 آبشار آن در تیررس دید شما قرار خواهند گرفت. در زیر آبشار سوم برای مقصد سفرهای نوروزی بدانید که حوضچه طبیعی با چندین متر عمق ایجاد شده است که آب موجود در آن برنگ آبی فیروزه ای دیده میشود. کل منطقه مذکور را جنگلهای زاگرسی پوشانده اند.
آبشار تنگ نمک
خروجی شمال شرق شهر سیسخت بصورت یک انبر است که یک یک دهانه آن جاده سیسخت به پادنا و دهانه دیگر آن جاده بن بستی است که به یک پاسگاه محیط زیست منتهی میگردد. از اینجا با کمتر از یک ساعت پیاده روی به آبشار زیبایی بنام آبشار تنگ نمک خواهید رسید. در طول مسیر زمینهای کوچکی را بصورت طبقاتی خواهید دید که از آنها نمک برداشت میگردد و ظاهراً منبع تولید آنها نهر چشمه نمک در بالا دست میباشد.
آبشار دره بن رود
این آبشار در سفر نوروزی که مکانی برای مقصد سفرهای نوروزی است از مناطق بکر استان کهگیلویه و بویراحمد است و در کوهپایه های رشته کوه دنا واقع شده است. راه دسترسی آن نیز از شهر سیسخت میباشد.
آبشار و تونل آبی شهنیز
در نمونه مقصد سفرهای نوروزی این آبشار در بخش مارگون شهرستان بویر احمد و پس از روستای شهنیز واقع شده است. نهر جاری در یکی از دره های اطراف روستای شهنیز، در مسیر خود وارد دالان طبیعی مسقفی شده که در آنسوی دالان ریزش آب چشمه ساران صخره های حاشیۀ نهر، تشکیل آبشار کوچک و زیبایی برای سفر نوروزی شما داده است.
آبشار یاسوج
در انتهای یک جاده کوهستانی سرشار از باغهای سیب و گردو آبشاری با ارتفاع 10 متر وجود دارد که سرچشمه آن کوه های دنا میباشند. متاسفانه محوطه سازی محدوده های پایین دست و مسیر آبشار از زیباییهای این منطقه بطور چشمگیری کاسته است.
آبشار گنج بنار
این آبشار در 7 کیلومتری شمال گچساران قرار دارد. آبشار گنج بنار که 30 متر ارتفاع و بلندی دارد، آب خود را از چندین چشمه تامین می کند.در حوالی این آبشار امامزاده ای قرار دارد که برای بومیان آنجا بسیار قابل احترام است. هر چند که گچساران هوایی گرم دارد، اما شما برای سفر نوروزی می توانید از هوای مطبوع و خنک این منطقه که حالت ییلاقی هم دارد، لذت ببرید.
چهارطاقی خیرآباد
چهارطاقی خیرآباد بنای تاریخی، به یادگار مانده از سلسه ساسانی اکنون در روستای ده ناصر در 50 کیلومتری گچساران واقع شده است. این اثر نمایانگر معماری اصیل ایرانی در دوره ساسانی است و مذهب، سیاست و نوع حکومت آن دوره را به خوبی به تصویر می کشد. اگر به تاریخ و آثار تاریخی علاقه دارید، بی تفاوت از کنار این بنا در سفر نوروزی رد نشوید.
منطقه حفاظت شده کوه خامین
در 30 کیلومتری شرق دوگنبدان برای سفر نوروزی منطقه ای با وسعت 25671 هکتار پوشیده از درختان بلوط، زالزالک، ارژن، انجیر وحشی و... وجود دارد که زیستگاه بسیار مناسبی برای گونه های مختلف جانوری مانند پلنگ، خوک وحشی، سمور وحشی، خرس قهوه ای، گراز، سنجاب ایرانی، سمور، گرگ، خرگوش، کبک، شاهین، جغد، سارگپه پا بلند، کبوتر جنگلی، جغد، گرگ، خرگوش و شاهین است. متاسفانه خطر شکارچیان محلی و سنتی و چرای بیش از حد دام ها، این منطقه زیبا و بکر و گرانبها را تهدید می کند.
دهدشت کهگیلویه و بویراحمد
یکی دیگر از شهر های استان کهگیلویه و بویر احمد برای سفر نوروزی دهدشت است که در منطقه گرمسیری این استان واقع شده و مرکز شهرستان کهگیلویه است. بافت تاریخی این شهر که در ضلع جنوبی آن واقع شده مربوط به دوره ساسانی است.این بافت قدیمی که در قدیم به بلاد شاپور معروف بوده، با وسعت 60 هکتار اکنون متروکه افتاده است و بر روی تپه ای بالای بافت جدید شهر قرار دارد. به دلیل قرار داشتن 7 امامزاده در 7 گوشه ی آن به شهر هفت گنبد نیز برای سفر نوروزی و به عنوان مقصد سفرهای نوروزی معروف شده است.
کاروانسرای دهدشت
اگر به ضلع غربی بافت تاریخی دهدشت نگاهی بیندازیم، مجموعه ای را که شامل یک کاروانسرای قدیمی، حمام، امامزاده ابراهیم و امام زاده جابر خواهیم دید. این اثر مربوط به دوره صفوی است و بهتر است در سفر نوروزی و به عنوان مقصد سفرهای نوروزی روی این مکان حساب کنید.
مسجد چهل ستون کهگیلویه و بویراحمد
این بنای تاریخی در سفر نوروزی شما و به عنوان مقصد سفرهای نوروزی هم در شمال بافت تاریخی دهدشت قرار دارد و از جمله آثار دوره اسلامی و صفوی دهدشت برای سفر نوروزی محسوب می شود
تنگه لیتون
این تفرجگاه منحصربه فرد مربوط به بخش دیشموک شهرستان کهگیلویه و در 165 کیلومتری دهدشت قرار دارد. غار های زیبا و بکر و آبشار های گوناگون، زیبایی این منطقه را صد چندان می کند.این تنگه زیبا با شهر دیشموک 70 کیلومتر فاصله دارد و دارای جاده خاکی و راهی کوهستانی است که اگر علاقه مند به یک کوهپیمایی عالی هستید، این مسیر برای شما گزینه مناسبی است. رودخانه پرآب آجم از این تنگه زیبا سرچشمه می گیرد و در تمام فصول سال آب این تنگه زیبا جاری است.
دشت راق در کهگیلویه و بویراحمد
منطقه ای با مساحت 50 هزار هکتار با پوشش گیاهی غنی از جاشیر، چویل، لاله واژگون، چوک، بیلهر، قارچ، ارزن و ...در 85 کیلومتری دهدشت به عنوان مقصد سفرهای نوروزی و سفر نوروزی شما قرار دارد که زیبایی طبیعت آن مثال زدنی و بی نظیر است.این منطقه دارای چشمه های فراوانی از جمله چشمه سیب، چشمه وهل و چشمه چرنگی است که همه در پایین دست آبشار تنگ مو«سرتوفال» پدید آمده است. راه دسترسی به این مکان زیبا آسفالته نیست و شاید دلیل بکر ماندن این منطقه عدم وجود همین جاده ماشین رو و دسترسی راحت به آن در سفر نوروزی است.
لیکک کهگیلویه و بویراحمد
شهر لیکک مرکز شهرستان بهمئی در استان کهگیلویه و بویر احمد است.
دریاچه برم الوان
دهستانی به نام سر آسیاب یوسفی در 40 کیلومتری شهر لیکک بهمئی و 80 کیلومتری شمال غربی دهدشت واقع شده است که دریاچه پر آب برم الوان به این روستا رونقی خاص بخشیده است.حاشیه این تالاب دارای پوشش گیاهی انواع نی، گز، زالزالک، خارشتر، پسته وحشی ، بادام کوهی و سایر گونه های نادر گیاهی است. کمپینگ اقامتی برم الوان در کنار تالاب، دارای امکانات رفاهی از جمله آلاچیق، سکوی نشیمن و سرویس بهداشتی است.
نقش برجسته تنگ سروک
این نقوش در 6 کیلومتری شهر لیکک واقع شده و مربوط به دوره اشکانی است. اگر به آثار تاریخی علاقه دارید، حتما این اثر را هم ببینید.
تنگ ماغر
قرار گرفتن باغات و چشمه های آب شیرین، اردوگا ه تفریحی بسیار جذابی در 10 کیلومتری شهر لیکک پدید آورده است که در آن آثار تاریخی مربوط به دوره ساسانی هم وجود دارد که انگیزه دیدار از این منطقه زیبا را برای علاقمندان چند برابر می کند.
باشت
باشت شهر دیگری در استان کهگیلویه و بویر احمد است که آثار و جاذبه های طبیعی فراوانی دارد. بدون شک ورود شما به این شهر خاطره ای فراموش نشدنی برایتان رقم خواهد زد.
آبشار خامی باشت
این آبشار که در مسیر جاده باشت به چرام و در کنار روستای تل چگاه واقع شده، یک آبشار دائمی و از بهترین و دیدنی ترین جاذبه های طبیعی شهر باشت است.آبشار خامی در تنگه ای به نام تنگه برا قرار دارد و پوشیده از درختان زیبای بلوط، بیشه زار و چشمه سار ها و رودخانه های فراوان است. پاداش شما بعد از 3 ساعت کوهپیمایی در تنگه برا، منظره ای بی نظیر از آبشار خواهد بود.
منطقه گردشگری شلالدون
در مسیر ارتباطی جاده ترانزیت گچساران به شیراز، در 7 کیلومتری شهر باشت، با منطقه ای سرسبز و چشم نواز مواجه خواهید شد. پوشش گیاهی جنگلی وسیع با تپه ماهور ها و دره های زیبا، مسولان را بر آن داشت تا با ایجاد کمپینگ، اقدامات اولیه تفریحی را برای این منطقه را فراهم کنند.
اشکفت شاه پیچاب
حدود 50 کیلومتری و در شمالی ترین نقطه ی شهرستان باشت، در امتداد رشته کوه البرز، منحصربه فردترین آثار تاریخی مربوط به باشت و باوی را مشاهده خواهید کرد.درون غار اشکفت کتیبه ها، سنگ نوشته ها و بنا های تاریخی فراوانی وجود دارد. در کنار این آثار تاریخی رود بسیار زیبا و همیشه روانی وجود دارد که جذابیت این منطقه را دو چندان می کند.
پل تاریخی بریم «پرین»
در 8 کیلومتری قسمت شرق شهرستان باشت به باقیمانده پلی از دوره ی ساسانی به روی رود همیشه جاری بریم می رسیم. این پل با عظمت که مورد توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و مقداری از آن نیز مرمت و بازسازی شده است.
چشمه بلقیس چرام
این باغ و چشمه که یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری و توریستی شهر چرام است، در فاصله ی 2 کیلومتری شرق شهر چرام واقع شده است. دیدن این مکان خالی از لطف نخواهد بود.
سوغاتی های استان
گردو
این استان یکی از استان های برتر در زمینه ی تولید گردو در کشور محسوب می شود و بیش از 7 هزار هکتار باغ بارور گردو دارد. شرایط جغرافیایی باعث شده تا گردوی این استان به عنوان یکی از مرغوب ترین گردوهای کشور شناخته شود و مشتریان زیادی در بازار گردوی کشور داشته باشد.بیشترین تولید گردوی استان، مربوط به شهرستان های بویراحمد، دنا و چرام است. برداشت گردو در استان از نیمه ی اول شهریور شروع می شود و تا اوایل نیمه ی دوم مهر، ادامه دارد.
عسل
این استان با تولید 1000 تن عسل در سال، یکی از قطب های تولید این محصول در کشور به شمار می آید. عسل تولید شده در استان، از کیفیت بالایی برخوردار است و جایگاه ویژه ای در صادرات عسل به کشورهای حاشیه ی خلیج فارس دارد.عمده دلیل مرغوبیت این عسل، تغذیه ی طبیعی زنبورها در بیشتر ایام سال به دلیل بهره مندی استان از پوشش گیاهی غنی در مراتع کوهستانی و جنگل های طبیعی است. کندو داران استان از اواخر خرداد، برداشت عسل از کندوها را شروع می کنند و این فعالیت تا پایان مرداد ادامه دارد.
انگور
هر سال از باغ های این استان، بیش از 36 هزار تن انگور برداشت می شود و حجم عمده ای از این محصول به صورت تازه به بازارهای مصرف در سایر استان های کشور، ارسال می شود.کشت انگور در استان، هم به صورت کشت آبی و هم به صورت دیم کاری انجام میشود. شهرستان های دنا، باشت و چرام، تولیدکنندگان اصلی انگور در استان هستند و برداشت انگور از اواسط مرداد ماه در استان آغاز می شود. مهم ترین انواع انگور استان عبارت اند از یاقوتی، عسگری، سیاه، ریش بابا، رجبی و رطبی.
ماهی قزل آلا
وجود منابع آبی بسیار فراوان در استان، شرایط مناسبی را برای پرورش آبزیان مهیا کرده است. ماهی قزل آلا یکی از آبزیان سرد آبی است که بیشتر حجم تولید استان در این حوزه را به خود اختصاص داده است.این استان با تامین 10 درصد از نیاز بازار داخلی، رتبه چهارم کشور را در زمینه تولید، پرورش و تکثیر ماهی قزل آلا دارد. ماهی قزل آلای منطقه گردشگری موگرمون، در شهرستان لنده، از نظر کیفیت در سراسر کشور شهرت دارد.
صنایع دستی استان کهگیلویه و بویراحمد
مهم ترین محصول استان در حوزه صنایع دستی، انواع گلیم است که بافت آن در بین زنان عشایر و روستایی بیشتر مناطق استان رواج دارد.از مشهور ترین انواع گلیم استان، گچمه است که توسط عشایر قشقایی ساکن استان بافته می شود. گچمه نوعی گلیم گل برجسته است که علاوه بر زیرانداز به عنوان رویه پشتی نیز کاربرد دارد. در بافت گچمه، حاشیه و نقوش، به روش قالی بافی بافته می شوند و زمینه مانند گلیم بافته می شود. یکی دیگر از گلیم های مشهور استان، گلیم مشته است که فقط توسط زنان روستای درغک بخش دیشموک در شهرستان کهگیلویه بافته می شود. گلیم مشته، گلیمی یک رو و ضخیم است که روش بافت منحصربه فردی دارد.در بافت این نوع گلیم، نقش در یک طرف بافته می شود و در روی دیگر گلیم، نمایان می شود. در واقع، آن طرفی که هنگام بافت، روی دار است، قسمت زیرین گلیم است و طرفی که هنگام بافت، پشت دار قرار گرفته، روی گلیم است و نقش دارد. این نوع گلیم، به دلیل رها شدن پرزهای اضافی در قسمت زیرین، نسبت به سایر انواع گلیم، قطر بیشتری دارد.البته در استان، علاوه بر گلیم های گچمه و مشته، گلیم ساده که به گلیم تخت یا دورو نیز مشهور است، بافته می شود. گلیم ساده به روش پودگذاری و بدون پرز بافته می شود به این صورت که نخ پود با عبور از لابه لای تارها، طرح مورد نظر بافنده را به وجود می آورد.
صنایع دستی
جاجیم بافی، خراطی سنتی، دولچه آب، رنگرزی سنتی، سله بافی از دیگر محصولات دستی این منطقه میباشد.همچنین گبه بافی که نوعی قالی با پودهای ضخیم و بلند است که اغلب با مواد اولیه خودرنگ در طرحهای سنتی بافته میشود. معمولاً گبه بصورت ذهنی و بر روی دارهای قالیبافی افقی بافته می شود. مواد اولیه گبه نخ پشمی رنگرزی «گیاهی» شده است. گبه های استان کهگیلویه و بویراحمد، اغلب بافتۀ زنان عشایر و روستایی میباشد. با افزایش هزینه های بافت قالی در سالهای اخیر، گبه بافی از رونق بیشتری برخوردار شده است.گچمه بافی از «هنرهای نساجی سنتی» است که توسط عشایر لر استان کهگیلویه و بویراحمد بافته میشود. گچمه نوعی گلیم نقش برجسته بحساب می آید و در بافت آن بعد از چله کشی در حاشیه، از بافتهای فرش استفاده میکنند. این هنر در استان فارس نیز رواج دارد. گچمه جهت زیر انداز و تزیین چادر بکار میرود. گلیم بافی هم یکی از معروفترین و مهمترین «هنرهای نساجی سنتی» است که با تنوع بسیار در طرح، رنگ و مواد اولیه و در نقاط مختلف ایران بافته میشود. گلیم به عنوان زیر انداز و پوشش چادر و منزلهای روستایی، یکی از کهن ترین بافته های ایرانی به شمار میرود اما همچنان جایگاه خود را حتی در تزیین و دکوراسیون خانه های مدرن هم حفظ نموده است.